Ем-ешӗл ҫӑра симӗс курӑк, куҫа илӗртекен чӗчексем, мӑнаҫлӑн ӳссе ларакан йывӑҫсем яланах Шупашкара илӗм кӳнӗ. Ҫулсерен республикӑн тӗп хулинче йывӑҫсен йышӗ ӳссех пырать.
Кӑҫал та ҫак сумлӑ ӗҫе пӑрахӑҫламан. Паян, акан 20-мӗшӗнче, Шупашкар хулинче Мир проспекчӗн, 96 тата Маршак урамӗн, 6 ҫуртсен таврашӗ ҫӗнӗ йывӑҫ тӗмӗскисемпе пуянланчӗ. Мир проспекчӗн 98-мӗш ҫурчӗ патӗнче вара пӗлтӗр лартнӑ, анчах тӗрлӗ сӑлтавпа ӳссех кайман йывӑҫсене ҫӗнӗ тӗмӗсемпе улӑштарнӑ.
Хула администраци паллӑртса хунӑ тӑрӑх паян 150 спирей тӗммисем, 25 пилеш, 22 хӗвеланӑҫ туи тата 10 вӗрене лартнӑ.
Унсӑр пуҫне паян республика тӗп хулине, хулан хӑш-пӗр лаптӑкӗсене илемпе тасалӑх кӳрес, ҫӳп-ҫапран тасатас ӗҫ хастар пычӗ. «Ҫӗнтерӳ» мемориал комплексӗн, Чапаевпа Пирогов скверӗсен, Трактор тӑвакансен кӗрмен ҫывӑхӗн тавралӑхӗ самай тирпейленчӗ.
Тӑван тавралӑха упрамалли ҫулталӑк пынӑ май Шупашкарти Ленин районӗнче хытӑ каяша пуҫтармалли контейнерсене ҫӗнетеҫҫӗ. Ҫак кунсенче, сӑмахран, Ҫӗнӗ Лапсарта евроконтейнерсем вырнаҫтарса тухрӗҫ. Киввисем вырӑнне ӗнтӗ — лешсем, евро стандартпа туманран тимӗртен хатӗрленӗскерсем, пӗрре йывӑр, тепре тутӑхаҫҫӗ. Кусене вара сӑрламасӑр та юрать — вӗсене ара питӗ чӑтӑмлӑ пластикран тунӑ-ҫке. Унсӑрӑр пуҫне вӗсен хупӑлчи те пур, тата ҫума та ҫамӑл.
Ҫӗнӗ контейнерсене нумай хваттерлӗ 20 ҫурт умне вырнаҫтарнӑ. Пурӗ 31 штук вӗсем. Ку ҫеҫ те мар, малашне кунти каяша туртаракан организаци те улшӑнӗ — ку ӗҫе «Спецавтохозяйство» АУО тӑвӗ.
Ҫӗнтерӳ кунӗччен вӑхӑт пур-ха. Анчах унӑн пӗлтерӗшне кура эпир ӑна чылай маларах кӗтсе илмешкӗн хатӗрленме пуҫлатпӑр. Аслӑ уява йӗркелесе ирттерес тӗлӗшпе ӗҫлекен ушкӑна Чӑваш Республикин правительствин пуҫлӑхӗ Иван Моторин хӑй ертсе пырать. Акан 3-мӗшӗнче вӑл тӳре-шарана пуҫтарса канашлу ирттерчӗ.
Куҫҫуль кӑларакан ҫак сумлӑ уяв халӑх асӑнче нумайлӑха юлтӑр тесе влаҫ ҫыннисем ҫулсерен мӗнпе те пулин тӗлӗнтересшӗн. Шупашкарсем кӑҫал, калӑпӑр, хулана уяв тӗлне тап-таса тӑвасшӑн. «Ҫамрӑк волонтерсен ушкӑнӗсем вӑрҫа ветеранӗсем патне ҫитсе килес шутлӑ — кирлӗ пулсан мӗнпе-тӗр пулӑшма та хатӗр вӗсем», — тет хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов.
Яш-кӗрӗм тӗп хулари Мускав районӗнче ав, «Таса пӳртре ӑша та хӑтлӑ», Ленин районӗнче «Таса чӳречесем» акцисем йӗркелес шухӑшлӑ. Вӗсен тӗллевӗсем ячӗсенченех паллӑ. Ҫӗнтерӗве туптакансене — вӗсем яланах хисепре пулсан та — ҫак кунсенче ытти чухнехинчен пысӑкрах тимлӗх уйӑрасшӑн-ҫке-ха. Акан 9-мӗшӗнче республикӑри вӗренӳ учрежденийӗсенче ятарлӑ программӑсем ӗҫлесе каяҫҫӗ.
Константин Ивановӑн «Нарспи» поэминчи пекех кӑҫал пуш уйӑхӗн вӗҫӗнче хӗвел пӑхрӗ ӑшӑтса. Анчах та Ҫӗнӗ Лапсарта вӑл кун, пушӑн 31-мӗшӗнче, инкек сиксе тухрӗ — Совхоз урамӗн 5-мӗш ҫурчӗн стени ишӗлсе анчӗ. Унтанпа 7 уйӑх ытла иртрӗ ӗнтӗ — шӑп та лӑп юсав ӗҫӗсене тӗрӗслеме вӑхӑт ҫитрӗ.
Тӗрӗслеве пысӑк ушкӑн ҫитрӗ — хӗсӗк коридорта вӗсем аран вырнаҫма пултарчӗҫ. Электрощитовойне вара пӗррерӗн кӗрсе тухма тиврӗ. Чӑн та ҫак общежити ҫуртне палласа та илме ҫук пулӗ. Душевойсене ҫӗнӗрен тунӑ, газ плитисем вырӑнне электроплитасем вырнаҫтарнӑ, шыв пӑрӑхӗсене те тӗпрен улӑштарнӑ. Ҫурта малтан штукатуркӑпа хупламан пулсан — хальхинче хупларӗҫ, сӑрласа лартрӗҫ. Сарлама та ахаль сӑрӑсемпе мар — ӑшӑ тытакан материалсемпе усӑ курчӗҫ. Кунта пурӑнакан кил хуҫисене ҫӗнӗ улшӑнусем кӑмӑла кайни курӑнчӗ.
Ҫурта юсама пурӗ 20 миллион ытла тенкӗ пӗтернӗ: 14 миллион — ишӗлнӗ стенана юсама, 6 миллоинӗ — ҫурта тӗпрен юсама.
Ленин районӗнче юр тасатма чӑрмантаракан машинсене эвакуацилес тӗлӗшпе рейд ирттернӗ.
Хӗл кӑҫал юрлӑ килчӗ — ҫӳлти тӳпе кашни кун тенӗ пекех юр тӑкса тӑрать (паян, ав, ҫумӑр та ҫукаларӗ). Машинсене ирӗклӗ ҫӳреме май пултӑр тесе коммуналлӑ хуҫалӑх ӗҫченӗсем ирӗн-каҫӑн тӑрӑшаҫҫӗ. Шел, хӑшӗ-пӗри вӗсен ӗҫне ӑнланмасть, тӑват урапаллӑ хатӗрӗсене ӑҫта кирлӗ унта лартса хӑварать. Унччен те ансӑр ҫул вара татах та хӗсӗнет.
Раштавӑн 14-мӗшӗнче ятарлӑ рейд ирттернӗ. Паллах, маларах машинсен хуҫисене пӗлтернӗ — ирхине 5 сехетрен пуҫласа ҫурт картисенче юр тасатас ӗҫ пырӗ — тесе систернӗ. Хӑшӗ-пӗри вара шарт та туман пулас. Шап та лӑп вӗсен машинисене Шупашкарти Ленин районӗн администраци сотрудникӗсен, ҪҪХПИ тата «Дорэкс» АУО ӗҫченӗсен пулӑшӑвӗпе штраф чарӑнӑвне ӑстатнӑ та ӗнтӗ. Вокзалҫум, 4а тата Энгельс, 3/1 ҫуртсем ҫывӑхӗнчи икӗ машина куҫарма тивнӗ.
Кунашкал ӗҫе тепер эрнере те ирттерӗҫ — ҫавӑнпа та тӑватӑ урапаллӑ хатӗрсен хуҫисен хӑйсен транспортчӗ пирки тимлӗрех пулмалла.
«Раҫҫей хулисен ҫӗнӗ ҫулӗсем» программӑпа килӗшӳллӗн Шупашкарти Ленин районӗнче ача-пӑча вылямалли 27 ҫӗнӗ хатӗр вырнаҫтарнӑ. Богдан Хмельницкий урамӗнче пурӑнакансем те ҫакнашкал парнене тивӗҫнӗ. Кунта пӗчӗккисем валли ярӑнса анмалли тата тӗрлӗ чуччу пур. Аса илтеретӗп, ҫак тӗллевпе Ленин районне 7 миллион та 400 пин тенке яхӑн укҫа уйӑрса панӑ. Вӑйӑ хатӗрӗсен пахалӑхне, хӑрушсӑрлӑх йӗркисене тивӗҫтернине халӗ специалистсен ятарлӑ комиссийӗ тӗрӗслет.
Ӗнер, пушӑн 28-мӗшӗнче, Шупашкар хулин Ленин районӗн сучӗ Павлов Валериан Петровича айӑпласа приговор кӑларнӑ. Кун пирки Ленин районӗн прокуратури пӗлтерет. Маларах «Чувашия» издательсвӑн директорӗ пулса ӗҫленӗскерӗн 2005 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗпе 2006 ҫулхи утӑ уйӑхӗсем хушшинче предприятие 583 297 тенкӗ те 42 пуслӑх тӑкак кӳнӗшӗн явап тытма тивӗ. Суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн Валериан Петровича 1 ҫул ҫурӑллӑха тӗрмене, ирӗклӗхне пӑсмасӑр пӗрлехи режимлӑ тӳрлетӳ колонине хупса хума йышӑннӑ.
Авӑнӑн 5-мӗшӗнче Чӑваш Республикинче Совет Союзӗн Паттӑрӗ ятне икӗ хут тивӗҫнӗ летчик-космонавчӗ, авиацин генерал майорӗ Андриян Григорьевич Николаев ҫуралнӑранпа 81 ҫул ҫитнине анлӑн палӑртӗҫ.
Унччен пӗр кун маларах, авӑнӑн 4-мӗшӗнче, шӑматкун, Николаев палӑкӗ умӗнче митинг иртӗ, летчик-космонавта асӑнӗҫ. Мероприятие официаллӑ ҫынсем, Раҫҫей космонавчӗсен ушкӑнӗ, шкул ачисем, студентсем, хула халӑхӗ хутшӑнӗ. Пуҫламӗшӗ 10 сехет ҫурӑра.
Митинг хыҫҫӑн палӑк умне чечексем хурӗҫ.
Андриян Григорьевич Николаев 1929 ҫулхи авӑнӑн 5-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлта ҫуралнӑ. Космоса икӗ хутччен вӗҫнӗ. Пӗрремӗш вӗҫевӗ 1962 ҫулхи ҫурлан 11-15 числасенче иртнӗ. Ун чӗри 2004 ҫулхи утӑн 3-мӗшӗнче тапма чарӑннӑ.
Кӗр вӑхӑчӗ ҫитсе пырать — ял халӑхӗн пахчара туса илнӗ ҫимӗҫе сутас хуйхӑ пуҫланать. Шупашкарти Ленин районӗн администрацийӗнче тин кӑнаҫ лару иртрӗ. Кил-ҫурт хуҫалӑхӗн тата ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ умӗнхи ыйтусене пӑхса тухнисӗр пуҫне ҫулсерен ирттерекен «Кӗр парни» ярмӑрккӑ пирки те калаҫрӗҫ.
Шупашкарӑн Ленин районӗнче ял хуҫалӑх ярмӑрккисем ҫак адрессемпе ӗҫлӗҫ:
1. Николаев урамӗ, 14а («Ял хуҫалӑх пасарӗ» АУО)
2. Эгер бульварӗ, 3№ ҫурт ҫывӑхӗнче
3. Эгер бульварӗ, 21№ ҫурт ҫывӑхӗнче
4. Эгер бульварӗ, 47№ ҫурт ҫывӑхӗнче
5. Мир пр., 17№ ҫурт ҫывӑхӗнче
6. Мир пр., 23№ ҫурт ҫывӑхӗнче
7. Хевеш ур., 31а№ ҫурт ҫывӑхӗнче
8. Б. Хмельницкий ур., 109№ ҫурт ҫывӑхӗнче
9. Хусанкай ур., 2№ ҫурт ҫывӑхӗнче
10. Хусанкай ур., 32№ ҫурт ҫывӑхӗнче
11. 9-мӗш пилӗкҫуллӑх пр., 3,5№ ҫуртсен ҫывӑхӗнче («Смак» лавкка умӗнче)
12. 9-мӗш пилӗкҫуллӑх пр., 22№ ҫурт ҫывӑхӗнче
13. Гагарин ур., 17№ ҫурт ҫывӑхӗнче
Кӑҫал чӑваш литературин классикӗ Константин Васильевич Иванов ҫуларнӑранпа 120 ҫул ҫитрӗ. «Нарспи» поэмӑн авторӗ 1890 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ҫут тӗнчене килнӗ. Республикӑра ҫак куна нумайӑшӗ паллӑ турӗҫ — Ҫӗнӗ Лапсарти вулавӑшра та мероприяти иртрӗ.
Константин Васильевич Иванов Чӑваш Енрен аякра, инҫетри Пушкӑртстанра ҫуралнӑ. Ҫулӗ кӗске мар, ҫавна май вулавӑш ӗҫченӗсем ачасене Слакпуҫа виртуаллӑ ҫулҫӳрев майӗпе ҫитерме шут тытрӗҫ. 42-мӗш шкулӑн 8«б» клас ачисем Слакпуҫ ялӗпе, ун хӗррипе юхса выртакан Слак шывӗпе, Силпи ҫаранӗсемпе, унӑн илемлӗхӗпе паллашрӗҫ. Вулавӑш ӗҫченӗсем Константин Ивановӑн кун-ҫулӗпе, унӑн пултарулӑхӗпе паллаштарчӗҫ.
+0.3 °C